Laseroterapia – często zadawane pytania

Laseroterapia jest bardzo popularną w Polsce metodą fizykalną. Często pojawiają się pytania związane ze skutecznością, bezpieczeństwem i naukowymi podstawami tej metody.

Jakie dolegliwości mogą być leczone za pomocą laseroterapii?

Patrząc na skuteczność laseroterapii w nazwijmy to 'skali makro’ można stwierdzić, że laseroterapia daje bardzo cenne efekty przeciwzapalne. Jednak tak na prawdę to u podstaw wszystkich skutków leczniczych w laseroterapii leży oddziaływanie na poziomie komórkowym. W praktyce fizjoterapeuci wykorzystują lasery biostymulacyjne do terapii:

• dolegliwości mięśniowo-szkieletowych takich jak np. bóle mięśniowe
• stanów zapalnych stawów
• stanów zapalnych ścięgien
• zespołu cieśni nadgarstka
• bólów odcinka szyjnego kręgosłupa
• bólów odcinka piersiowego kręgosłupa
• bólów odcinka lędźwiowego kręgosłupa
• terapii ran i owrzodzeń
• kontuzji sportowych tkanek miękkich

Czy laseroterapia biostymulacyjna ma poparcie naukowe?

Istnieje ponad 130 testów klinicznych wykonanych z podwójną ślepą próbą potwierdzających skuteczność laseroterapii. Do tej pory zostało opublikowanych ponad 3000 doniesień badawczych. Każdego roku przybywa ich około 250. Miejscem gdzie można znaleźć publikacje odnośnie laseroterapii jest PubMed.

Streszczenia wybranych badań klinicznych można znaleźć również na naszej stronie:

• Laseroterapia – wpływ na zmniejszenie bólu korzeniowego w odcinku szyjnym kręgosłupa
• Zastosowanie laseroterapii w leczeniu ran
• Laseroterapia – zastosowanie w leczeniu patologii łąkotek

Słyszy się głosy o istnieniu dowodów naukowych na brak skuteczności laseroterapii, więc jaka jest prawda?

Każde z badań, które nie wykazało skuteczności laseroterapii należy rozpatrywać indywidualnie. Trzeba zdać sobie sprawę, że laseroterapia nie jest uniwersalnym lekiem na wszystko. Jeżeli ktoś zrobi badania wpływu na jednostkę chorobową, u podstaw której leżą mechanizmy w które nie ingeruje laseroterapia to oczywiste jest, że wynik będzie obojętny (brak wpływu leczniczego) czyli w tym przypadku ujemny. Aby laseroterapia pomagała musi być dobrze postawiona diagnoza, terapia musi wpływać na czynnik chorobowy i parametry zabiegu muszą być prawidłowo dobrane. Racjonalnie na to patrząc czy niewłaściwie dobrany do jednostki chorobowej lek pomoże pacjentowi?

Czy za pomocą aplikatora laserowego można zastąpić igły do akupunktury?

Laseroterapia znajduje zastosowanie w akupunkturze. Ostatnie badania wykazują, że wpływ laseropunktury jest podobny ale nie taki sam. Zaletą laseropunktury jest brak naruszania ciągłości powłok skórnych do czego w Polsce są uprawnieni jedynie lekarze.

Czy laser biostymulacyjny może uszkodzić wzrok?

Istnieją okoliczności, które powodują, że jedna wiązka laserowa jest niebezpieczna, a inna nie. Czynnikiem ryzyka w przypadku lasera jest gęstość energii danego aplikatora. Jeżeli nawet stosunkowo niewielką moc skupimy do wielkości łebka od szpilki to uzyskany w ten sposób promień będzie groźny. Obecnie stosowane sondy punktowe emitują promieniowanie rozbieżne. Widać to dobrze przy sondzie czerwonej, gdy skierujemy ją np. na ścianę. Im dalej znajduje się ściana tym większy obszar jest oświetlony. Nawet gdy patrzymy bezpośrednio w taką sondę z dużej odległości ilość energii, która wpada w naszą źrenicę jest niewielka.

Do bardziej niebezpiecznych źródeł emisji laserowej należą aplikatory skanujące. Mają one plamkę kilkumilimetrową i może być ona niebezpieczna dla oka.

Kolejnym czynnikiem zwiększającym ryzyko jest długość fali. Nasze oko reaguje prawidłowo na światło widzialne. W przypadku promieniowania podczerwonego reakcja akomodacji jest dużo słabsza. Dlatego też wszelkie źródła światła podczerwonego są bardziej niebezpieczne.

Przepisy odnośnie użytkowania laserów biostymulacyjnych regulują jednoznacznie sprawę środków ochrony osobistej. W trakcie zabiegu zarówno pacjent jak i fizjoterapeuta powinni mieć założone odpowiednie okulary ochronne. Używanie okularów eliminuje niebezpieczeństwo uszkodzenia wzroku.
Więcej informacji na temat przestrzegania przepisów BHP w gabinecie lekarskim można znaleźć w artykule: BHP w gabinecie — laseroterapia

Czy promieniowanie laserowe może wywołać chorobę nowotworową?

Zgodnie z aktualnie dostępnymi opracowaniami naukowymi przyjmuje się, że laseroterapia nie jest czynnikiem wpływającym na rozwój komórek nowotworowych w organizmie. Badania przeprowadzone na komórkach nowotworowych poddawanych terapii poza organizmem człowieka wykazały wzrost tychże komórek. Jednak eksperymenty na zwierzętach ciepiących na guzy nowotworowe wykazały, że laseroterapia przynosi wręcz odwrotny skutek. Niewielkie ogniska komórek nowotworowych obumierały. Wiązało się to zapewne z faktem, że odpowiedź immunologiczna organizmu była silniejsza niż lokalna stymulacja komórek guza. W przypadku dużych guzów brak było jakiegokolwiek efektu czy to zaniku guza czy też jego wzrostu.

Czy stymulacja laserowa wpływa na bakterie i wirusy?

W tym przypadku laseroterapia ma podobny wpływ jak w przypadku chorób nowotworowych. Samodzielne kultury bakterii rosną w wyniku naświetlania światłem laserowym. Ogniska bakteryjne w organizmie obumierają ze względu na wzmożoną odpowiedź immunologiczną. Ostatnio spotyka się nawet doniesienia, że jeżeli miejsce podania szczepionki zostanie naświetlone za pomocą laseroterapii biostymulacyjnej rośnie jej skuteczność.

Co się stanie w przypadku przekroczenia powszechnie przyjętej dawki?

Laseroterapia przynosi efekty w przypadku stosowania właściwym dawek. Zastosowanie nadmiernej dawki powoduje brak efektu leczniczego, a nawet wydłuża proces zdrowienia tkanki. Zjawisko to zyskało nazwę efektu biosupresji lub efektu biosupresyjnego. Nadmiernie wysokie dawki mogą wyjaśniać nieskuteczność części z przeprowadzonych badań klinicznych z zastosowaniem laseroterapii biostymulacyjnej.

Jakie są przeciwwskazania do laseroterapii?

W przeciwwskazaniach zwykle wymienia się wiele schorzeń, które są przeciwwskazaniami dla wszystkich innych terapii fizykalnych. Jednym z przeciwwskazań jest choroba nowotworowa 5 lat od czasu wyleczenia. To przeciwwskazanie wynika bardziej z obawy o bycie posądzonym o wyrządzenie szkody pacjentowi niż z badań naukowych. Gdyby choroba nowotworowa była tak istotnym przeciwwskazaniem to wymagałoby się od pacjenta aktualnego badania markerów nowotworowych. Inną sprawą jest, że w ramach dobrej praktyki należy pacjenta zapytać i w jego karcie uczynić z takiego wywiadu stosowną notatkę.

Inne przeciwwskazania jak ciąża, cukrzyca itd. pozostają poddane rozwadze lekarzowi. Jeżeli efekty medyczne jak np. w przypadku terapii stopy cukrzycowej są znaczące, a ryzyko zaburzenia gospodarki insulinowej znikome, wówczas oczywiście zabieg jest zasadny.