Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Jakie są przyczyny i objawy oraz w jaki sposób prowadzić rehabilitację w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów – koksartroza, osteoartroza

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis-OA) nie stanowi jednorodnej jednostki chorobowej. Jest to zespół zmian o charakterze degeneracyjnym z towarzyszącymi zmianami naprawczo-wytwórczymi w obrębie chrząstki stawowej i podrzęstnej warstwy kostnej, prowadzące do upośledzenia funkcji stawów oraz dolegliwości bólowych.

Osteoartroza jest chorobą przewlekłą, o charakterze postępującym, zmiany mogą dotyczyć jednego lub jednocześnie wielu stawów. Zmiany występują przede wszystkim u osób w starszym wieku, ale problem może także dotyczyć ludzi młodych.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów uwzględniając czynniki etiologiczne daje podstawy do podziału na pierwotną, czyli idiopatyczną, w przypadku której elementu sprawczego nie udaje się wskazać oraz wtórną, która jest spowodowaną np. urazem, przebytymi chorobami zapalnymi stawów, chorobami metabolicznymi, zaburzeniami hormonalnymi, wrodzonymi wadami budowy czy uszkodzeniami nerwów obwodowych.

Choroba stawu biodrowego najczęściej dotyka osoby w wieku powyżej 55 lat. Zmiany zwyrodnieniowe częściej dotyczą kobiet, a ich przebieg jest cięższy w przypadku  osób z nadwaga. Ma ona istotny wpływ na zmiany zwyrodnieniowe w obrębie stawów kolanowych i biodrowych, nieprawidłową biomechaniką stawu. Mało korzystny jest także wpływ innych czynników. Do grono osób narażonych na zachorowanie zaliczamy także osoby z pracą zawodową nadmiernie obciążającą układ kostno-stawowy, wyczynowo uprawiające sport, z duża masa kostna oraz z dużym poziomem hormonów. Duży wpływ mają także czynniki etniczne i czynniki genetyczne.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – objawy

Objawy zwyrodnienia stawów przejawiają się w większości dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem ruchomości stawu oraz postępująca różnica w długości kończyn dolnych, zwykle kończyny chorej.

Początkowo pojawia się uczucie zmęczenia i osłabienia kończyn dolnych. Chory często lokalizuje ból w okolicy pachwiny, przedniej części uda i w stawie kolanowym. Następnie występują dolegliwości bólowe podczas wykonywania ruchów w stawie o charakterze tępym, które zwykle ustępują w spoczynku. Stały ból zmusza chorego do ustawienia kończyny w pozycji w której dolegliwości są najmniejsze, czyli najczęściej w zgięciu, przywiedzeniu i rotacji zewnętrznej w stawie biodrowym. Prowadzi to do utykania i powstawania przykurczów.

Częstym objawem jest sztywność, która jest nasilona rano i po okresie unieruchomienia. Jest ona krótkotrwała i ustępuje po kilkunastu minutach. Wraz z rozwojem choroby dolegliwości stają się coraz silniejsze i pojawiają się przy minimalnych ruchach. W zaawansowanej chorobie pojawiają się bóle spoczynkowe oraz nocne. W wyniku występowania powyższych zmian dochodzi do dysfunkcji innych stawów, zaburzenia chodu i sylwetki. Powstaje proces błędnego koła, czyli zmiany zwyrodnieniowe w stawie biodrowym powodują zaburzenia funkcji stawu kolanowego oraz struktur kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – leczenie

Leczenie zespołów bólowych wynikających ze zmian zwyrodnieniowych to proces złożony i trudny, zwłaszcza gdy występują nieodwracalne zmiany w strukturze narządu ruchu. Ideałem terapeutycznym byłoby leczenie przyczynowe podstawowego procesu chorobowego, lecz w większości przypadków jest to niemożliwe. W takich przypadkach stosuje się więc leczenie objawowe w postaci farmakoterapii, skupiające się głównie na zwalczaniu bólu.

Rehabilitacja stawu biodrowego i zabiegi fizjoterapeutyczne

Poprzez połączenie fizjoterapii z leczeniem farmakologicznym można uzyskać dłużej trwającą remisję, szczególnie we wczesnych okresach choroby. Ważna rolę pełnią zabiegi fizykalne.

Efekt przeciwbólowy można uzyskać dzięki zabiegom:

• termoterapii (ultradźwięki lub diatermia krótkofalowa, krioterapia),
• elektroterapii (prądy niskiej lub średniej częstotliwości),
• impulsowe pole magnetyczne.

Rozluźnienie mięśni i efekt przekrwienia można uzyskać dzięki przegrzewaniu powierzchownemu (okłady parafango, paraligno, promieniowanie podczerwone) lub głębokiemu (ultradźwięki lub diatermia krótkofalowa), hydroterapii oraz prądom małej lub średniej częstotliwości oraz impulsowe pole magnetyczne.

Efekt przeciwzapalny można uzyskać stosując:

• krioterapię,
• jonoforezę z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi,
• ultradźwięki z żelami zawierającymi NLPZ,
• impulsowe pole elektromagnetyczne,
• diatermię krótkofalową w postaci impulsowej,
• impulsowe pole magnetyczne.

W celu poprawy warunków ukrwienia stosuje się termoterapię, która obejmuje nagrzewanie i oziębianie oraz impulsowe pole magnetyczne.

Do pobudzenia naprawy chrząstki stosuje się impulsowe pole magnetyczne o częstotliwości poniżej 30 Hz dla chrząstki i 50 Hz dla kości. Czas zabiegu wynosi od minut nawet do dwóch godzin.