Artykuł przedstawia opis kieszonkowego dopllera stosowanego w weterynarii, oraz metodykę wykonywania pomiarów.
W 1968 roku niejaki Yao stwierdził że metoda pomiaru ciśnienia skurczowego z wykorzystaniem przepływomierza ultradźwiękowego jest znacznie czulsza, niż za pomocą stetoskopu, a wyznaczone nią ciśnienia mogą byś jedynie kilka mmHg wyższe niż w metodzie Korotkowa.
Dwa podstawowe zastosowania:
- Wykrywanie i ocena aktywności płodu,
- Diagnostyka układu krążenia obejmująca badanie dużych naczyń obwodowych oraz przepływ krwi w sercu.
Zasada badania dopllerowskiego
Badanie dopllerowskie możemy podzielić na te które wykorzystuje falę ciągłą i te, które wykorzystuje falę impulsową.
- W przypadku fali ciągłej pomiaru przepływu krwi dokonujemy we wszystkich naczyniach znajdujących się w danym segmencie ciała, do którego dociera wiązka ultradźwiękowa (najczęściej naczynia obwodowe, położone płytko pod skórą). Do tego badania używane są zwykle wysokie częstotliwości od 5 MHz do 10 MHz i przetworniki o małych średnicach 2 – 10 mm.
- Metoda impulsowa wykorzystuje zjawisko Dopplera, jednak dokonuje pomiaru tylko na wybranej głębokości.
Pomiar przepływu krwi opiera się na zjawisku Dopplera, które mówi że Fala ultradźwiękowa o częstotliwości fn, padając na poruszające się krwinki, odbija się od nich, zmieniając swoją częstotliwość fo zgodnie ze wzorem:
fo = fn ± fd
Częstotliwość fd , zwana częstotliwością dopplerowską, jest proporcjonalna do prędkości poruszających się krwinek v:
fd = (2vfn/c) cosΘ
gdzie Θ jest kątem między kierunkiem fali ultradźwiękowej a wektorem prędkości przepływu krwi, c natomiast oznacza prędkość rozchodzenia się fali ultradźwiękowej w badanym ośrodku (prędkość ultradźwięków we krwi wynosi 1570 m/s).
Z racji, że zakres uzyskiwanych częstotliwości dopplerowskich znajduje się w częstotliwościach akustycznych, terapeuta z powodzeniem może odsłuchać sygnał dopplerowski. Jego doświadczenie pozwoli mu postawić uzyskać wiele informacji, od stwierdzenia obecności przepływu poprzez różnicowanie naczyń, aż do wykrywania i lokalizacji drobnych zmian w układzie naczyniowym.
Pomiar ciśnienia tętniczego
Konstrukcja sondy ultradźwiękowej pozwoliła na zastosowanie detektora przepływu przy pomiarze ciśnienia tętniczego u małych zwierząt. Jednak badanie takie wymaga precyzyjnego ciśnieniomierza, który pozwoli na powolne i dobrze kontrolowane spuszczanie powietrza oraz mankietów staranie dobranych do średnicy kończyn lub ogona.
Sposób pomiaru
Głowice dopplerowską należy przyłożyć do kończyny, bądź ogona zwierzęcia. Po wysłuchaniu wyraźnego sygnału dźwiękowego informującego o przepływie należy nałożyć mankiet powyżej głowicy w taki sposób, aby pompowanie nie spowodowało przesunięcia sondy. W takim ułożeniu zwiększamy ciśnienie do około 20 mmHg ponad ciśnienie powodujące zaniknięcie sygnału dopplerowskiego. Bardzo powoli obniżamy ciśnienie, aż do ponownego pojawienia się pierwszego sygnału dopplerowskiego, który informuje o wartości ciśnienia skurczowego.
Wyznaczenie ciśnienia rozkurczowego jest znacznie trudniejsze i wymaga doświadczenia badającego w różnicowaniu sygnałów dopplerowskich. W celu dokładności badania pomiar powinien być kilkukrotnie powtórzony.
Monitorowanie podczas zabiegów
Sonda dopplerowska przezprzełykowa wykorzystywana jest w diagnostyce medycznej do wyznaczania rzutu minutowego serca. Jednak zastosowanie jej do monitorowania zwierząt podczas zabiegu wydaje się być nowatorskie.
Sposób pomiaru
Sondę dopplerowską przezprzełykową należy używać u zwierząt po wprowadzeniu w sen podstawowy. Wcześniej należy ocenić na jaką głębokość należy wprowadzić dren, aby jego końcówka wraz z sondą znalazła się na wysokości serca.
Wskazane jest, aby sondę wprowadzać dopiero po ułożeniu pacjenta do danego zabiegu operacyjnego, ponieważ podczas zmiany pozycji zwierzęcia może dojść do utraty sygnału akustycznego aparatu.
Dźwiękowy sygnał dopplerowski informuje o tonie skurczowym serca. Nieprawidłowości stwierdzone w trakcie odsłuchu mogą być wskazówką do dalszej diagnostyki chorób serca i układu krążenia.