Artykuł przedstawia opis i efekty terapii zawodniczki gimnastyki sportowej z zastosowaniem laseroterapii wysokoenergetycznej.
Opis badania
Badanie przeprowadzono u 19-letniej zawodniczki gimnastyki sportowej z 12-letnim stażem, trenującej 24 godziny tygodniowo, prezentującej wysoki poziom sportowy. Zawodniczka doznała urazu skrętnego stawu skokowego po upadku z równoważni podczas treningu specjalistycznego.
Bezpośrednio po urazie badana zastosowała, we własnym zakresie, chłodzenie uszkodzonej kończyny zgodnie z zasadą PRICE. Po 3 dniach zgłosiła się na terapię opisując uczucie niestabilności, kłujący ból po stronie przyśrodkowej stawu skokowego z umiarkowanym obrzękiem. Uczucie niestabilności i dolegliwości bólowe w skali 10 punktowej określiła na 6.
Zastosowano leczenie fizjoterapeutyczne obejmujące zabiegi laseroterapii wysokoenergetycznej przy użyciu aparatu Polaris HP. Parametry zabiegowe: długości fali 808 nm i 980 nm, moc od 1 do 5 W dla każdego ze źródeł w dawce od 10 do 30 J/cm2, wypełnienie od 20 do 80% ze stopniowaniem zarówno mocy jak i dawki oraz współczynnika wypełnienia. W pierwszych 4 zabiegach stosowano częstotliwość 3000 Hz, a następnie 700 Hz. Zabiegi wykonywano metodą dynamiczną w obszarze obrzęku i uszkodzonych więzadeł. Ponadto wykonywano drenaż limfatyczny, masaż poprzeczny, ćwiczenia czynne i czynne z oporem, a po kilku dniach wprowadzono ćwiczenia sensomotoryczne. Zabiegi wykonywano co 2 dni.
Po 10 dniach od urazu, czyli po wykonaniu 2 sesji terapeutycznych, wykonano badanie USG.
Wynik badania ultrasonograficznego
W przedziale bocznym: w topografii kompleksu torebkowo-więzadłowego ATFL nie stwierdzono cech istotnego uszkodzenia, więzadło o zachowanym przebiegu, nieznacznie poszerzone – zmienione poobrzękowo. W badaniu Dopplerowskim nie stwierdza się cech wzmożonego ukrwienia więzadła. CFL i PTFL o prawidłowym przebiegu włókien – więzadła w badaniu dynamicznym nie wykazują cech niewydolności. Ścięgna mięśni strzałkowych bez cech zwichnięcia – ale stwierdzono obraz zmian obrzękowych troczków. Prawidłowa ilość płynu w pochewce ścięgien.
W przedziale przyśrodkowym: w zakresie warstwy powierzchownej oraz głębokiej – obraz zmian obrzękowych. Obraz zmian obrzękowych z ubytkiem ciągłości włókien w zakresie warstwy powierzchownej – więzadła piszczelowo-skokowego oraz piszczelowo-piętowego – zmiany rozciągają się na odcinku ok. 10 mm (od krawędzi kości piszczelowej) i najpewniej są odpowiedzialne za objawy bólowe w tej okolicy. Cechy częściowego przerwania w zakresie wiązki głębokiej – nie stwierdzono prawidłowego zarysu włókien więzadła piszczelowo-skokowego przedniego – obraz znacznego stopnia uszkodzenia. Więzadło piszczelowo-skokowe tylne jest poszerzone, zmienione obrzękowo. Więzadło piszczelowo-łódkowe poszerzone, zmienione obrzękowo, niejednorodne. W topografii więzadła rozdwojonego i skokowego (wiązki piętowo-łódkowe) obraz nasilonych zmian obrzękowych, bez cech wzmożonego ukrwienia co sugeruje uszkodzenie I st. Obraz nieznacznego przerostu błony maziowej (najpewniej reaktywnego) oraz płyn w zakresie pochewki ścięgna m. piszczelowego tylnego – bez cech przerwania ciągłości włókien oraz jego wzmożonego ukrwienia.
Ryc. 1. Obraz znacznego uszkodzenia więzadła piszczelowo-skokowego przedniego.
Ryc. 2. Obraz uszkodzonego więzadła piszczelowo-skokowego oraz piszczelowo-piętowego.
W przedziale tylnym: prawidłowa ilość płynu w pochewce FHL. Obraz przerostu błony maziowej bez istotnych cech obrzęku w topografii więzadła międzykostnego, opisywany obrzęk (uraz) PTFL, bez zmian wytwórczych.
W przedziale przednim: nie stwierdzono cech zmian o charakterze konfliktu przedniego w badaniu dynamicznym. Zwiększona ilość płynu w stawie skokowym. Powierzchnie chrzęstne w zakresie stawu skokowo-goleniowego w zakresie dostępnym w diagnostyce o równych obrysach – bez cech uszkodzenia powierzchni chrzęstnej. – dalsza diagnostyka w RM. Nie stwierdzono cech uszkodzeni więzozrostu strzałkowo-piszczelowego – wiązki dolnej. Niewielkiego stopnia zmiany obrzękowe w zakresie wiązki dolnej.
Wnioski: obraz zmian pourazowych w zakresie przedziału przyśrodkowego – z bardziej nasilonymi zmianami w zakresie warstwy głębokiej więzadła trójgraniastego – zwłaszcza części przedniej.
Wynik powtórnego badania USG
W zakresie tkanek miękkich:
W przedziale bocznym – obraz jak w badaniu poprzednim – bez zmian
W przedziale przyśrodkowym – istotna poprawa obrazu w zakresie zmienionych więzadeł w tym: w okolicy zmienionych pourazowo więzadeł warstwy powierzchownej – więzadła piszczelowo-skokowego oraz piszczelowo-piętowego – obraz zmian bliznowatych bez cech istotnego obrzęku w części proksymalnej więzadeł – blizny w tym przypadku lokalizują się w części dystalnej. W zakresie istotnie uszkodzonego więzadła piszczelowo-skokowego przedniego – obraz rozległej zmiany wstecznej (blizny). Nie stwierdzono zmian obrzękowych więzadła piszczelowo-skokowego tylnego oraz rozdwojonego (zmiany nasilone w badaniu poprzednim). Nadal utrzymuje się obraz nieznacznego przerostu błony maziowej (najpewniej reaktywnego)oraz płyn w zakresie pochewki ścięgna m. piszczelowego tylnego.
Wnioski: Obraz w znacznym stopniu zaleczonych zmian pourazowych w zakresie przedziału przyśrodkowego – w okolicy opisywanych w badaniu poprzednim uszkodzeń o charakterze przerwania ciągłości włókien stwierdzono zmiany bliznowate.
Ryc. 3. Obraz zmian bliznowatych więzadła piszczelowo-piętowego po serii zabiegów.
Ryc. 4. Obraz więzadła piszczelowo-skokowego po serii zabiegów.
Po 24 dniach od urazu i wykonaniu 12 zabiegów, pacjentka określiła dolegliwości bólowe na 1 punkt w skali VAS. Ponadto zgłaszała niewielkie uczucie niestabilności. W badaniu USG stwierdzono w znacznym stopniu regenerację uszkodzonych struktur. Literatura podaje, iż czas regeneracji uszkodzonych więzadeł wynosi ok. 6 tygodni.
Z uwagi na brak możliwości kontynuacji terapii przez pacjentkę, zalecono samodzielne wykonywanie ćwiczeń stabilizacyjnych i powolny powrót do treningu ze stabilizatorem lub tapingiem sztywnym. Po 6 tygodniach od urazu pacjentka przestała zgłaszać jakiekolwiek dolegliwości bólowe, pozostało jednak niewielkie uczucie niestabilności na nierównym podłożu.
Ryc. 5. Wykres zmian odczuć bólowych i uczucia niestabilności przed i po terapii.
Ryc. 6. Porównanie typowego czasu regeneracji oraz z zastosowaniem laseroterapii wysokoenergetycznej.
Wnioski
Zastosowanie programu terapeutycznego z uwzględnieniem laseroterapii wysokoenergetycznej może w znacznym stopniu wpłynąć na skrócenie czasu regeneracji uszkodzonych więzadeł, a także na dolegliwości bólowe pacjentów po uszkodzeniu stawu skokowego.
