Zastosowanie wkładki wewnątrzmacicznej (zwanej również spiralą) służy zapobieganiu niechcianej ciąży. Jest to jedna z odwracalnych metod antykoncepcji, której skuteczność sięga aż 99 proc. Prawidłowo założona wkładka może być użytkowana od trzech do nawet pięciu lat. Jest przez to wygodniejsza w stosowaniu niż pigułki antykoncepcyjne czy prezerwatywy.
Zastosowanie hormonalnej spirali wewnątrzmacicznej
Spirala wewnątrzmaciczna to niewielkich rozmiarów wkładka o kształcie zbliżonym do litery T z ramionami prostymi lub odchylonymi w dół. Wykonana jest z polietylenu, który jest materiałem obojętnym dla ludzkiego organizmu. Ponadto, polietylen jest na tyle elastyczny, że po umieszczeniu przez lekarza spirali w macicy dopasowuje się ona do anatomicznych struktur kobiecego ciała i jest niewyczuwalna.
Hormonalna wkładka domaciczna uwalnia lewonorgestrel (syntetyczny progesteron) przez okres 3 lub 5 lat. Zawartość hormonu i ilość jego dozowania w ciągu doby waha się od 13,5 mg do 52 mg w zależności od wybranej spirali. Te większe mogą całkowicie zahamować miesiączkę. Mniejsze nie wywołują aż takich zmian. To lekarz dobiera wkładkę zarówno pod względem jej wielkości, kształtu, jak i ilości uwalnianego lewonorgestrelu, po uprzednim wywiadzie i badaniu pacjentki.
Ten typ spirali jest wyjątkowo skuteczny. Wskaźnik Pearla, wyrażający liczbę niechcianych ciąż na 100 kobiet stosujących daną formę antykoncepcji, wynosi tu 0,1–0,2. Jest to odwracalny typ antykoncepcji. Płodność zostaje przywrócona w pierwszym naturalnym cyklu miesięcznym po usunięciu spirali.
Zastosowanie wkładki hormonalnej jest przeciwwskazane u kobiet:
- w ciąży,
- z rakiem piersi,
- z otosklerozą (choroba kosteczek w uchu środkowym),
- chorujących na zakrzepicę,
- chorujących na trombofilię,
- chorujących na cukrzycę,
- z nadciśnieniem,
- powyżej 35 lat,
- nałogowo palących,
- długotrwale unieruchomionych.
Zastosowanie niehormonalnej spirali wewnątrzmacicznej
Niehormonalna wkładka wewnątrzmaciczna nie różni się znacząco wyglądem od tych uwalniających lewonorgestrel. Ma jednak powłokę wykonaną z miedzi lub srebra. To właśnie te metale mają właściwości antykoncepcyjne. Coraz popularniejsze stają się też wkładki łączące złoto i miedź. Tworzą one w endometrium warunki wyjątkowo niesprzyjające aktywności plemników, a przez to są dobrą alternatywą dla spirali hormonalnych. Skuteczność spirali tego typu jest bardzo wysoka. Wskaźnik Pearla wynosi tu 0,6–0,8.
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje zastosowanie wkładek niehormonalnych w przypadku:
- kobiet karmiących piersią,
- kobiet powyżej 35 lat,
- kobiet nałogowo palących papierosy,
- w okresie poprzedzającym menopauzę.
Wkładka hormonalna zachowuje skuteczność w zapobieganiu niechcianej ciąży przez okres nawet 10 lat. Spirala tego typu nie zakłóca przy tym pracy narządów płciowych – krwawienia miesiączkowe występują cały czas, a płodność zostaje przywrócona od razu po usunięciu wkładki.
Zastosowanie niehormonalnej wkładki domacicznej nie jest zalecane w przypadku:
- anomalii budowy i funkcjonowania macicy;
- stanów zapalnych w obrębie miednicy;
- nowotworu, guzów, polipów, włókniaków;
- niewyjaśnionego krwawienia z macicy;
- choroby Wilsona;
- alergii na miedź;
- ciąży.
Co decyduje o skuteczność spirali wewnątrzmacicznej?
Skuteczność spirali wewnątrzmacicznej sięga 99 proc. Nic więc dziwnego, że tak wiele kobiet decyduje się na tę formę antykoncepcji. Pacjentki powinny jednak mieć świadomość, że ostateczną decyzję co do możliwości zastosowania wkładki podejmuje lekarz. Zalecenie opiera na przeprowadzonym wywiadzie, badaniu oraz ocenie wielkości i położenia macicy.
Po założeniu wkładki pacjentka może liczyć na wieloletnią i skuteczną antykoncepcję. Nie oznacza to jednak, że można zrezygnować z wizyt u specjalisty. Aby zachować zabezpieczenie przed niechcianą ciążą na stałym poziomie, lekarz powinien raz w roku skontrolować prawidłowość ułożenia wkładki.
Podczas zakładania spirali lekarz powinien także uczulić pacjentkę, że jest to metoda zapobiegająca ciąży, ale nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Źródła:
- A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3, s. 234-239.
- R. Dębski, Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej. Część II. Medyczne (nienaturalne) metody zapobiegania niepożądanej, „Ginekologia Polska” 2007, nr 11, s. 834–841.