Dowiedz się co to jest galwanizacja – definicja
Galwanizacja jest jednym z zabiegów fizjoterapeutycznych z dziedziny elektroterapii wykorzystującym prąd stały. Jest metodą bezpieczną i prostą, często stosowaną w gabinetach rehabilitacyjnych
W artykule znajdziesz:
- Czym jest galwanizacja
- Rodzaje
- Wskazania
- Przeciwwskazania
- Metodyka
- Galwanizacja – ilość zabiegów
- Dawkowanie
- Urządzenia
Zarówno tkanki jak i płyny ustrojowe wykazują różny stopień przewodnictwa prądu. W związku z tym, wpływ zabiegu na organizm jest uzależniony w dużej mierze od miejsca na którym jest wykonywany zabieg.
Dobrymi przewodnikami prądu stałego są krew, tkanka mięśniowa, tkanka łączna czy płyn mózgowo-rdzeniowy. Zdecydowanie gorzej jest przewodzony przez nerwy, kości, ścięgna, tkankę tłuszczową oraz torebki stawowe. Z kolei włosy, paznokcie czy warstwa rogowa skóry nie przewodzą prądu.
Na działanie biologiczne prądu wpływa jego natężenie oraz wielkość i układ elektrod. W przypadku zabiegów galwanizacji kluczowe znaczenie ma także polaryzacja elektrod.
Galwanizacja – rodzaje
Rozróżniamy kilka rodzajów galwanizacji w zależności od różnych kryteriów.
Ze względu na ułożenie elektrod wyróżniamy:
- poprzeczną – elektrody ułożone są przeciwlegle, a prąd przepływa przez poprzeczny wymiar kończyny. Takie ułożenie skutkuje głęboką penetracja tkanek.
- podłużną – elektrody są ułożone w jednej płaszczyźnie, a prąd przepływa przez podłużny wymiar kończyny, następuje płytka penetracja tkanek.
Dodatkowo galwanizacja podłużna może mieć charakter wstępujący lub zstępujący. Jest to uzależnione od ułożenia elektrody czynnej.
Galwanizację wstępującą stosuje się w celu zwiększenia pobudliwości, np. przy niedowładach i porażeniach. Natomiast galwanizację zstępującą aby obniżyć pobudliwość, rozluźnić mięśnie czy zmniejszyć ból.
W zależności od sposobu wykonywania zabiegu galwanizacji wyróżniamy:
- stabilną –elektrody przymocowywane są za pomocą opaski elektrycznej, a ich ułożenie w czasie zabiegu nie ulega zmianie
- labilna – elektroda bierna umiejscowiona jest na stałe, natomiast druga (czynna) zmienia swoje położenie w trakcie zabiegu
Obierając za kryterium połączenie elektrody czynnej z biegunem prądu, galwanizacja dzieli się na:
- katodową – kiedy podczas zabiegu jest wykorzystywana elektroda ujemna czyli katoda. Powoduje ona wzrost napięcia mięśniowego oraz zaczerwienienie się skóry. Galwanizacja katodowa działa pobudzająco, zwiększa pobudliwość nerwów oraz likwiduje obrzęki. Stosuje się ją w leczeniu porażeń wiotkich, odmrożeniach czy zaburzeniach krążenia obwodowego.
- anodową – kiedy wykorzystywana jest anoda, elektroda o ładunku dodatnim. Ma działanie przede wszystkim przeciwzapalne, zmniejsza pobudliwość i obniża napięcie mięśniowe. Wykonywana jest miedzy innymi przy migrenach, rwie kulszowej, leczeniu trądziku różowatego.
Prąd stały – wskazania
- zespoły bólowe związane z zapaleniem nerwów, splotów i korzeni nerwowych,
- zmiany zwyrodnieniowe stawów kończyn i kręgosłupa,
- utrudnione zrosty kostne,
- zaburzenia krążenia obwodowego,
- porażenia wiotkie,
- prąd o małej mocy wpływa na zakrzepy naczyniowe,
- porażenia nerwu twarzowego,
- owrzodzenia, trudno gojące się rany,
- stany pourazowe(obrzęki, krwiaki),
- przeciążenia mięśni,
- bolesne napięcie mięśni,
- odmrożenia,
- migreny,
- trądzik różowaty,
- rwa kulszowa, rwa ramienna.
Prąd stały – przeciwwskazania
- ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich,
- wypryski i owrzodzenia skóry,
- nowotwory,
- zapalenie żył,
- zagrożenie zatorami,
- wszczepione implanty lub rozrusznik serca,
- metalowe elementy w okolicy poddawanej zabiegowi (np. płytki zespalające, gwoździe, endoprotezy itp.),
- ostre procesy zapalne i infekcje ogólne,
- zaawansowana niewydolność układu krążenia,
- zakrzepy,
- utrudniony kontakt z pacjentem (np. zaburzenia świadomości),
- stany gorączkowe,
- zaburzenia czucia,
- choroby tarczycy,
- porażenie spastyczne,
- ciąża,
- czynna gruźlica.
Prąd galwaniczny – metodyka
W jaki sposób przeprowadzić galwanizację w fizjoterapii?
W zabiegu galwanizacji wykorzystuje się dwie płaskie elektrody. W celu lepszego przewodzenia prądu – elektrody umieszcza się na specjalnie nasączonych podkładach wiskozowych. Podczas przeprowadzania zabiegu, pacjent powinien siedzieć bądź leżeć nieruchomo – aby nie doprowadzić do przesunięcia się elektrod.
Oprócz standardowych elektrod prostokątnych
Elektroda Bergoniego
bądź kwadratowych, stosowane są również elektrody o innych kształtach. Przykładem może być maska Bergoniego – wykorzystywana przy porażeniu nerwu twarzowego.
Wraz z zwiększaniem natężenia prądu przez fizjoterapeutę – pacjent powinien odczuwać delikatne mrowienie. Wskutek przepływu prądu następuje zwężenie naczyń krwionośnych, a następnie ich rozszerzenie. Taki proces wspomaga procesy regeneracyjne tkanek, co przyspiesza między innymi gojenie się ran.
Podczas zabiegu stosuje się jedną z technik:
- jednobiegunową – jedna z elektrod jest mniejsza od drugiej
- dwubiegunową – elektrody są tej samej wielkości, jedna z nich stanowi katodę, natomiast druga anodę
Następstwem zabiegu galwanizacji jest powstanie w miejscu zabiegu – rumienia galwanicznego. Utrzymuje się on do kilkudziesięciu minut.
Galwanizacja – ilość zabiegów
Ile zabiegów prądem stałym wykonać? Zabieg galwanizacji przynosi korzystne wyniki bardzo szybko. Ilość zabiegów ustala fizjoterapeuta w zależności od stanu chorobowego (wyróżniamy stan ostry, podostry, przewlekły).
Czas zabiegu to zwykle od 15 do 30 minut wykonywanych codziennie. Zabieg prądem galwanicznym wykonuje się w serii od 10 do 20 zabiegów.
Prąd galwaniczny – obliczanie dawki
Dawka prądu stałego jest uzależniona od czasu trwania zabiegu, od powierzchni elektrody oraz dodatkowo od rodzaju schorzenia i okolicy ciała na której wykonuje się zabieg. Ważny jest także aspekt wrażliwości pacjenta na prąd.
Dawka jest zależna od gęstości prądu. Aby obliczyć dawkę, obliczamy natężenie prądu na 1 cm2 elektrody czynnej.
- dawka mała 0,01 – 0,1 mA/cm2 (powierzchni elektrody czynnej)
- dawka średnia 0,1 – 0,3 mA/cm2 (powierzchni elektrody czynnej)
- dawka duża 0,3 – 0,5 mA/cm2 (powierzchni elektrody czynnej)
Przykład dawkowania:
Dawka duża – elektroda o wymiarze: 7x7cm i prądzie 0,5 mA/cm2:
7×7 cm = 49 cm2
49 cm2 x 0,5 mA = 24,5 mA prądu całkowitego
W praktyce wartość natężenia prądu w obwodzie ustala się do odczuć pacjenta.
UWAGA!! Wyliczonej powyżej dawki nie należy przekraczać!
Pacjent w trakcie zabiegu powinien odczuwać mrowienie. Wartość graniczna prądu w trakcie zabiegu galwanizacji ma bardzo istotne znaczenie gdyż prądem stałym można doprowadzić do poparzenia pacjenta. W konsekwencji powstają bardzo trudno gojące się rany.
Galwanizacja – aparatura
Przykładowymi urządzeniami do wykonywania zabiegu prądem galwanicznym jest PhysioGo 100A.
PhysioGo 100A
Na temat pozostałych prądów możesz poczytać w artykułach:
- Prądy diadynamiczne
- Prądy Kotza – parametry, oddziaływanie
- Unipolarny prąd falujący
- Porównanie prądu TENS i EMS
- Prądy EMS
- Jonoforeza
- Prądy TENS
- Prądy Traberta
