Autor: Dr Grzegorz Głąb, Dr Rafał Obuchowicz
Badanie przeprowadzono w gabinecie rehabilitacji ortopedyczno-sportowej Reha-Athletica w Krakowie.
Wprowadzenie
Uszkodzenia aparatu torebkowo-więzadłowego stawu skokowego należą do najczęstszych zmian pourazowych narządu ruchu, które w znacznym stopniu upośledzają funkcję kończyny. Uszkodzenie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego występuje stosunkowo rzadko, jednak ze względu na jego funkcję niesie za sobą znacznie poważniejsze konsekwencje niż uszkodzenia bocznych stabilizatorów stawu skokowego.
Konwencjonalne leczenie uszkodzonego więzozrostu polega na zaopatrzeniu ortopedycznym w postaci szyny gipsowej na 6 do 8 tygodni oraz odciążeniu kończyny przy pomocy kul, a przy całkowitym zerwaniu wykonuje się zabieg operacyjny polegający na zszyciu więzozrostu i stabilizacji kości piszczelowej i strzałkowej przy pomocy śrub lub wszczepieniu sztucznego więzadła. Pełny powrót do sprawności uzyskuje się zazwyczaj po upływie ok.12 tygodni.
Cel badania
Celem badania była ocena efektów zastosowania terapii laserem wysokoenergetycznym u pacjenta po urazie skrętnym stawu skokowego z uszkodzeniu więzozrostu piszczelowo-strzałkowego.
Opis badania
Badanie przeprowadzono u 40 letniego pacjenta po urazie skrętnym stawu skokowego. Badanie ultrasonograficzne wykazało uszkodzenie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego wiązki górnej i dolnej z rozwłóknieniem i aktywnym procesem zapalnym. W badaniu porównawczym ze stroną przeciwną w pozycji stojącej uwidoczniono różnice odstępu strzałkowo-piszczelowego 6 mm w kończynie zdrowej i 10 mm w uszkodzonej.
Ponadto stwierdzono uszkodzenie kompleksu torebkowo-więzadłowego ATFL – III stopień (zerwanie) z aktywnym procesem naprawczym, CFL uszkodzenie II stopnia (naderwanie), nieznaczną ilość płynu w pochewce ścięgien mięśni strzałkowych.
Po wizycie na SOR pacjent został zaopatrzony w szynę gipsową, badanie RTG nie wykazało zmian kostnych. Po konsultacji telefonicznej z terapeutą od 2 dnia pacjent stosował ucisk, elewację i zimny okład na uszkodzoną okolicę, co 2 godziny przez następne 48 godzin. Po 3 dobach od urazu szynę gipsową zastąpiono ortezą, a okolice więzozrostu dodatkowo zabezpieczono sztywnym plastrem (ryc. 1). Przez pierwsze 3 tygodnie pacjent odciążał kończynę przy użyciu kul łokciowych.
Ryc. 1 Stan 3 doby po uszkodzeniu
Od drugiego 3 dnia po urazie stosowano tylko laseroterapię wysokoenergetyczną. Zabiegi wykonywano 4 razy w tygodniu przy użyciu urządzenia Polaris HP firmy Astar o długości fali 808 nm i 980 nm o mocy od 2 do 7 W dla każdego ze źródeł w dawce od 10 do 30 J/cm2, wypełnienie od 20 do 80% ze stopniowaniem zarówno mocy jak i dawki oraz współczynnika wypełnienia. W pierwszych 4 zabiegach stosowano częstotliwość 3000 Hz a następnie 700 Hz. Zabiegi wykonywano metodą dynamiczną w obszarze obrzęku i uszkodzonych więzadeł.
Ponowne badanie USG wykonane po 3 tygodniach, w którym zaobserwowano znacznego stopnia niejednorodność wiązki przedniej więzozrostu z formowaniem wyraźnej blizny. W próbie dynamicznej zgięcia grzbietowego i podeszwowego nie stwierdzono cech niestabilności w postaci zwiększania odstępu piszczelowo-strzałkowego. Podczas badania z obciążeniem osiowym w 1 na 3 stwierdzono niewielką niestabilność.
W związku z tym zalecono pacjentowi dalsze odciążenie kończyny przy użyciu 1 kuli łokciowej przez następny tydzień i dalsze stosowanie ortezy i tapingu w okolicy więzozrostu. Po 4 tygodniach zezwolono na pełne obciążenie kończyny. Kontynuowano stosowanie zabiegów laseroterapii wysokoenergetycznej 3 razy w tygodniu. Ponadto zalecono samodzielne wykonywanie ćwiczeń zakresu ruchu z pełnym obciążeniem oraz ćwiczenia propriocepcji.
Kontrolne badanie USG przeprowadzone po 6 tygodniach wykazało obraz wydolnego przebudowanego więzozrostu. Nie stwierdzono cech niestabilności.
Po upływie 8 tygodni pacjent nie zgłaszał żadnych dolegliwości bólowych ani uczucia niestabilności w stawie skokowym podczas aktywności dnia codziennego.
Wnioski
Zastosowanie laseroterapii wysokoenergetycznej jako jedynej metody terapeutycznej wpłynęło na pełną regenerację więzozrostu piszczelowo-strzałkowego i więzadeł bocznego kompleksu stawu skokowego u pacjenta po znacznym inwersyjnym uszkodzeniu stawu skokowego, krótki program usprawniania pozwolił na szybki powrót do sprawności sprzed urazu.
