Osteoporoza jest chorobą zwiększającą ryzyko złamań kości. Przez ponad trzydzieści lat badano zastosowanie zmiennego pola magnetycznego w leczeniu chorób układu szkieletowego. Zachęcające wyniki skłoniły Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) do uznania terapii zmiennym polem magnetycznym za bezpieczną i efektywną metodę leczenia osteoporozy.
Magnetoterapia w leczeniu osteoporozy
Osteoporoza jest chorobą doprowadzającą do zwiększonego ryzyka złamań kości. Przyczyną ich łamliwości jest utrata objętości oraz masy tkanki kostnej, a także patologiczne zmiany w mikroarchitekturze kości. Przez ponad trzydzieści lat prowadzone były badania nad zastosowaniem zmiennego pola magnetycznego w leczeniu chorób układu szkieletowego.
Zachęcające wyniki badań skłoniły Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) do uznania terapii zmiennym polem magnetycznym za bezpieczną i efektywną metodę leczenia osteoporozy.
Badanie skuteczności magnetoterapii w modelu ludzkim
Jednym z częściej cytowanych badań poświęconych terapii osteoporozy, jest to opisane przez Tabraha. Badał on wpływ zmiennego pola magnetycznego na gęstość kości. W tym celu poddał działaniu pola magnetycznego 20 kobiet, u których stwierdzone zostało zagrożenie osteoporozą. Przez 12 tygodni, 10 godzin na dzień otrzymywały one dawkę promieniowania magnetycznego o częstotliwości 72 Hz. Na wpływ pola wystawione było przedramię ręki niedominującej uczestniczek badania. Po zakończeniu obserwacji, kontrolowana była gęstość kości promieniowej kończyny poddanej zabiegowi. Autor badania stwierdził istotne statystycznie zwiększenie gęstości kości w obszarze poddanym działaniu pola. Podobny, lecz słabiej wyrażony efekt, obserwowany był również w kończynie kontralateralnej. Efekt terapii polem magnetycznym nie okazał się jednak trwały i zanikł w ciągu 36 tygodni od zakończenia zabiegów.
Wniosek: zmienne pole magnetyczne jest skuteczną metodą walki z osteoporozą, lecz zabiegi muszą być ponawiane. Zabiegi z użyciem zmiennego pola magnetycznego skutecznie zwiększają gęstość kości, ale ze względu na nietrwałość uzyskanego wyniku, poprawę należy wykorzystać do wprowadzenia aktywnego treningu przeciw osteoporozie i/lub połączenia z odpowiednio dobraną farmakoterapią.
Badanie skuteczności magnetoterapii w modelu zwierzęcym
W celu zbadania prewencyjnego wpływu pola magnetycznego na rozwój choroby osteoporotycznej, zostały przeprowadzone badania w modelu zwierzęcym. Uzyskane w ten sposób wyniki nie mogą być bezkrytycznie transponowane na ludzi, tym nie mniej badania takie mają wiele zalet. Jedną z nich jest możliwość indukowania procesu osteoporozy i uzyskanie w ten sposób jednolitej grupy badawczej, spełniającej założone kryteria badania. Drugą zaletą jest możliwość pobrania materiału kostnego do badań, co przyczynia się do uzyskania większej dokładności wyników. W celu sprawdzenia prewencyjnego wpływu pola elektromagnetycznego na rozwój osteoporozy Sert i inni naukowcy przeprowadzili badanie w modelu zwierzęcym — na szczurach poddanych obustronnej owariektomii. Do eksperymentu wyselekcjonowanych zostało 18 szczurzych samic, z których 10 stanowiło grupę badawczą, a 8 grupę kontrolną. Obydwie grupy hodowane były w takich samych warunkach laboratoryjnych. Po poddaniu zwierząt zabiegowi owariektomii, grupa badawcza wystawiona została na oddziaływanie pola elektromagnetycznego, podczas gdy grupa kontrolna nie miała kontaktu z terapeutycznym polem magnetycznym. Badacze zastosowali następujące parametry: częstotliwość pola — 50 Hz, indukcja magnetyczna — 1 mT, kształt pola — sinusoida, czas ekspozycji — 4 godziny dziennie przez 6 tygodni. Po zakończeniu eksperymentu pobrano materiał kostny do badań mikroskopowych oraz biochemicznych. W grupie kontrolnej badacze stwierdzili ścieńczenie warstwy korowej kości oraz dezorganizację mikrostruktury kostnej. W przypadku grupy badawczej stwierdzono większą grubość warstwy korowej kości w porównaniu z grupą kontrolną (poziom istotności p < 0,002) oraz większą organizację mikroarchitektury kostnej. Stwierdzono również większą zawartość sodu i potasu w grupie badawczej w porównaniu z grupą kontrolną (poziom istotności w przypadku zawartości sodu wyniósł p < 0,001, natomiast w przypadku zawartości potasu: p < 0,002). Naukowcy nie stwierdzili różnic między grupami pod względem zawartości wapnia, magnezu oraz litu.
Wniosek: zastosowane parametry pola magnetycznego okazały się skutecznie spowalniać proces osteoporozy w modelu zwierzęcym. Pośrednio, może to wskazywać na korzystny wpływ pola elektromagnetycznego w zapobieganiu rozwoju osteoporozy u kobiet z niedoborami estrogenów.
Literatura:
Cemil Sert, Mustafa Denız, M. Zahir Düz, Feyzan Aks¸ Abdurrahman Kaya: The preventive effect on bone loss of 50-Hz, 1-mT electromagnetic field in ovariectomized rats.
Huang Li-qun, He Hong-chen, He Cheng-qi, Chen Jian, Yang Lin: Clinical update of pulsed electromagnetic fields on osteoporosis.
Naomi N. Shurpak: Therapeutic uses of pulsed magnetic-field exposure: a review.