Ścięgno piętowe (Achillesa) jest najgrubszym, największymi najsilniejszym ścięgnem ustroju ludzkiego.
Zapalenie ścięgna Achillesa – przyczyny
Ścięgno piętowe (Achillesa) jest najgrubszym, największym i najsilniejszym ścięgnem ustroju ludzkiego. Łączy mięśnie brzuchaty i płaszczkowaty łydki z piętą. Wzrost liczby całkowitych i częściowych zerwań ścięgna Achillesa w ostatnich latach związany jest ze zwiększeniem aktywności fizycznej osób w średnim i starszym wieku. Uszkodzenia ścięgna wśród sportowców dotyczą w 50% biegaczy, w 11% piłkarzy nożnych, w 10% tenisistów. Częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. Zapalenie ścięgna Achillesa następuje w wyniku zbyt dużego przeciążenia.
Wśród czynników wpływających na powstanie stanów przeciążeniowych ścięgna wyróżnia się czynniki:
- wewnątrzpochodne, dotyczące zmian i nieprawidłowości w samym ścięgnie,
- zewnątrzpochodne (błędy treningowe, bieganie po twardym podłożu, nieodpowiednie obuwie).
Z badań wynika, że większość przypadków (ponad 75%) jest spowodowane błędami treningowymi oraz słabą rozciągliwością mięśnia brzuchatego łydki (około 40%). Zapalenie ścięgna może być ostre lub chroniczne.
Zapalenie ścięgna Achillesa – objawy
Objawy bólowe nasilają się w trakcie obciążenie podczas biegu, chodu lub czynności wymagających stania na palcach lub chodzenia po schodach. Ból i sztywność występuje zazwyczaj w godzinach porannych po dłuższym odpoczynku. Ścięgno jest tkliwe na ucisk w stanie ostrym, a w przewlekłym daje się wyczuć drobne grudki i kolbowate zgrubienia. Podczas ruchów stopą pojawiają się trzaski i trzeszczenia ścięgna.
W przypadku częściowego lub całkowitego zerwania ścięgna, najczęściej w czasie aktywności fizycznej, pacjent słyszy charakterystyczny głośny trzask. Bezpośrednio po zerwaniu występuje brak możliwości wspięcia na palce oraz chodzenia, następnie pojawia się ból, obrzęk, zasinienie, czyli objawy zapalenia. W przypadku zerwania ścięgna test Thomsona (test uścisku łydki) jest dodatni.
Zabiegi fizjoterapeutyczne
Program leczenia wraz z usprawnianiem trwa zwykle od 6 do 12 tygodni i w większości przypadków przynosi zmniejszenie bólu i usprawnienie funkcji ścięgna. Leczenie powinno być dostosowane do charakteru zmian w ścięgnie. Zabiegi operacyjne zaleca się, gdy badanie USG wykazuje co najmniej 25% uszkodzenia ścięgna. W przypadku częściowych uszkodzeń lub przewlekłego bólu ścięgna stosuje się leczenie zachowawcze.
Fizjoterapeuci wykorzystują techniki terapii manualnej tkanek miękkich, taping oraz zabiegi fizykalne w celu zmniejszania skutków zapalenia i przyspieszania procesu gojenia się ścięgna. Dobór celów terapii i zabiegów fizjoterapeutycznych zależy od fazy gojenia.
Zapalenie ścięgna Achillesa – leczenie
1) Faza ostra
Cele terapii w fazie ostrej: odpoczynek, kontrola zapalenia i bólu, popieranie procesu gojenia, ćwiczenia w bezbolesnym zakresie ruchu.
Czynniki fizykalne:
- okłady z lodu,
- fonoforeza (dawka atermiczna z NLPZ),
- prądy TENS lub interferencyjne w celu zmniejszenia bólu (parametry do stosowane do natężenia bólu na skali VAS, działanie przez mechanizm bramki kontrolnej),
- fonoforeza z leków przeciwbólowych,
- NLPZ z wykorzystaniem prądów Traberta (w przypadku NLPZ katoda na ścięgnie, w przypadku leków przeciwbólowych anoda na ścięgnie).
2) Faza podostra
Cele terapii w fazie podostrej: uruchamianie tkanek miękkich, struktur wokół ścięgna i ścięgna w celu zwiększenia zakresu ruchu oraz zdolności skurczu, ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinematycznym.
Czynniki fizykalne:
- ultradźwięki (stosować przed ćwiczeniami, stopniowo zwiększa się dawkę w celu uzyskania działania termicznego),
- biostymulacja laserowa,
- prądy TENS lub interferencyjne w celu wytworzenia pompy mięśniowej (brzuchaty łydki) i usprawnienia krążenia w ścięgnie lub prądy Traberta,
- po ćwiczeniach zimne okłady.
3) Faza przewlekła
Cele terapii w fazie przewlekłej: zwiększenie siły napięcia w ścięgnie i w mięśniu, trening plejometryczny, ćwiczenia charakterystyczne dla danej dyscypliny sportu.
Czynniki fizykalne:
- ciepło przed ćwiczeniami, (ultradźwięki w dawce termicznej),
- po ćwiczeniach zimne okłady.
Bardzo dobre efekty uzyskuje się także dzięki zastosowaniu fali uderzeniowej. Dodatkowe informacje na temat stosowania fali uderzeniowej w artykule:
