W dzisiejszych czasach gdy czynnikami decydującymi o powodzeniu terapii fizykalnej są nastawienie pacjenta do terapii oraz nastawienie terapeuty do sprzętu co raz istotniejsze staje się stosowanie urządzeń ułatwiających pracę i poprawiających skuteczność przeprowadzanego zabiegu. Do takich urządzeń należy urządzenie typu VACO.
Urządzenia VACO – Zastosowanie
Aparat typu VACO ma zastosowanie jako urządzenie uzupełniające do zabiegów elektroterapii, ale w wielu krajach terapia ta jest stosowana jako samodzielne oddziaływanie fizykalne.
Do powodów praktycznych stosowania aparatu typu VACO należą:
- ułatwienie mocowania elektrod w trudno dostępnych miejscach
- przyspieszenie mocowania elektrod
- zapewnienie kontaktu elektrody ze skórą na pochyłych miejscach anatomicznych
- eliminacja potrzeby stosowania pasów, które stwarzają problemy np. przy terapii w obrębie kręgosłupa (pacjent w celu przeprowadzenia pasa rzepowego pod tułowiem musi dokonywać niejednokrotnie trudnych manewrów własnym ciałem)
- eliminacja potrzeby stosowania woreczków z piaskiem przy zabiegach na kręgosłup, które to woreczki spadają przy ruchu pacjenta
- fakt, iż element masażu podciśnieniem jest pozytywnie odbierany przez pacjenta co poprawia jego nastawienie do terapii
Do merytorycznych powodów stosowania aparatu VACO należą:
- usprawnienie krążenia co skutkuje dostarczeniem większej ilości substancji odżywczych i tlenu
- podwyższenie aktywności procesów wewnątrzkomórkowych
- wzmożony przepływ krwi stymuluje również komórki produkujące włókna kolagenu i elastyny co znajduje zastosowanie w przyspieszeniu gojenia ran i usprawnieniu napięcia skóry i tkanek podskórnych
- naruszenie równowagi ciśnienia pobudza strumień płynów śródmiąższowych do krwi i zwiększa przepływ limfatyczny
- wzmożone krążenie limfatyczno-żylne powoduje lepsze oczyszczanie i wspomaga drenaż po zabiegach operacyjnych
Ze względu na powyższe efekty kliniczne terapia podciśnieniowa w zabiegach fizjoterapeutycznych jest wskazaniem do stosowania w:
- usprawnianiu obwodowego krążenia tętniczego
- leczeniu zastojów żylnych i limfatycznych wywołanych różnymi przyczynami
- zmniejszeniu napięcia mięśniowego
- bólach kręgosłupa, bólach mięśniowych, pochodzenia reumatoidalnego
- celu wspomagania odchudzania i zmniejszania cellulitu
Terapia podciśnieniowa – ograniczenia
Miejscowe ograniczenia dotyczące stosowania terapii podciśnieniowej obejmują:
- świeży uraz
- bolesne żylaki
- przepuklina brzuszna
- naczyniaki, pajączki
- choroby skóry w miejscu aplikacji
Terapia podciśnieniowa – przeciwwskazania
- ostre i postępujące stany zapalne
- skłonność do krwawień
- czynny nowotwór
- przyjmowanie antykoagulantów
- gorączka
- nadciśnienie tętnicze
- miesiączka (jeśli elektrody umieszczone są na odcinku lędźwiowym lub brzuchu)
- ciąża (jeśli elektrody umieszczone są na odcinku lędźwiowym)
- rozszerzenie żył lub choroby, którym towarzyszy pękanie naczyń
- żylakowatość
- zapalenie żył itp.
- zakrzepica, zakrzepowe zapalenie żył
- cukrzyca, przy której wykryta została neuropatia obwodowa
- rozrusznik (jeśli zabiegi wykonuje się na odcinku piersiowym kręgosłupa)
Terapia podciśnieniowa – sposób przeprowadzania zabiegu
Podciśnienie może być aplikowane w formie ciągłej lub impulsowej. Dobór siły podciśnienia zależy od stanu pacjenta. Im silniejsze dolegliwości tym niższa wartość podciśnienia oraz aplikacja w formie impulsowej. W miarę poprawy stanu można powoli zwiększać wartość podciśnienia. Konieczna jest systematyczna obserwacja pacjenta i ocena efektów działania terapii.
Efekt masażu podciśnieniowego wywołany przez falę podciśnienia można połączyć z zabiegiem elektroterapii. Należy stosować głównie dwukierunkowe prądy niskiej i średniej częstotliwości, aby ograniczyć efekt elektrochemiczny w skórze. Działanie podciśnienia z prądami jednokierunkowymi może stworzyć niebezpieczeństwo dużego odczynu (rumień galwaniczny i efekt podciśnienia) na skórze. Zastosowanie ssawek ułatwia mocowanie do tych części ciała pacjenta, które są trudno dostępne dla tradycyjnych, płaskich elektrod w zabiegach z zastosowaniem różnych prądów.
Połączenie elektroterapii z podciśnieniem zwiększa skuteczność terapii. Podciśnienie powoduje także zmniejszenie oporności skóry podczas zabiegu terapii łączonej z prądami niskiej (preferowane są prądy TENS) i średniej częstotliwości (interferencyjne 4 i 2 polowe, prąd Kotza, bipolarny falujący średniej częstotliwości).
Parametry prądów dopiera się w zależności od celu zabiegu. Prądy niskiej i średniej częstotliwości stosowane terapeutycznie działają na objawy wtórne choroby lub urazu, mają na celu łagodzenia odczuć bólowych, poprawę ukrwienia, zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych poprzecznie prążkowanych i gładkich, pobudzenie skurczu mięśni osłabionych i odnerwionych oraz osiągnięcie korzystnego punktu wyjścia do rozpoczęcia zabiegów fizjoterapeutycznych. Elektrody podciśnieniowe ułatwiają pracę fizjoterapeutom, gdyż można je umieszczać w trudno dostępnych okolicach ciała dla elektrod płaskich.
Poniżej przedstawiono ogólne wskazówki dotyczące doboru częstotliwości i natężenia prądów impulsowych lub średniej częstotliwości [AMF] w zależności od celów terapii:
Wartość częstotliwości | Efekt terapeutyczny |
---|---|
do 10 Hz natężenie powyżej progu ruchowego | wywołuje pojedyncze skurcze mięśniowe |
2-10 Hz natężenie powyżej progu ruchowego, progu tolerancji | produkcja endorfin |
do 10 Hz, natężenie powyżej progu czuciowego a poniżej progu ruchowego | stymulacja czuciowa/ pobudza włókna nerwowe współczulne poza zwojowe, co w konsekwencji wpływa na pobudzenie mięśniówki naczyń krwionośnych/ skurcz |
10-20 Hz, natężenie powyżej progu motorycznego | wywołuje skurcze tężcowe niezupełne |
10-20 Hz, natężenie powyżej progu czuciowego a poniżej progu ruchowego | stymulacja czuciowa/ stymuluje włókna nerwowe przywspółczulne poza zwojowe, co pobudza pracę mięśni jelit |
20-80 Hz natężenie powyżej progu motorycznego | wywołuje skurcze tężcowe |
50-100 Hz natężenie powyżej progu czuciowego a poniżej progu ruchowego | stymulacja czuciowa/ włókien średnio-grubych powoduje blokowanie informacji bólowej w rogach tylnych rdzenia kręgowego oraz wytwarzanie enkefalin [teoria bramki kontrolnej] |
90-200 Hz natężenie powyżej progu czuciowego a poniżej progu ruchowego | stymulacja czuciowa/ powoduje rozluźnienie mięśni |