Reumatoidalne zapalenie stawów – RZS (gościec przewlekły postępujący).
W artykule znajdziesz:
- Reumatoidalne zapalenie stawów – patogeneza
- Jakie są przyczyny RZS?
- Objawy RZS
- Jak rozpoznać reumatoidalne zapalenie stawów?
Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów?
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekły, postępujący proces zapalny błony maziowej stawów na tle autoimmunologicznym. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zniekształcenia i destrukcji zarówno chrząstki stawowej jak i stawów oraz ich zesztywnienia.
Dowiedz się jakie są przyczyny oraz objawy RZS.
Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny
Istotą choroby jest proces zapalny rozpoczynający się wewnątrz stawu. Choroba powoduje odczyn zapalny, co prowadzi do pogrubienia błony maziowej i destrukcji stawów. Początek jest zazwyczaj powolny najczęściej zmiany pojawiają się symetrycznie w stawach nadgarstka, śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych, następnie proces degeneracyjny dotyczy większych stawów.
Przyczyny choroby nie są znane. Przypuszcza się, że schorzenie może mieć podłoże genetyczne, nie wyklucza się też udziału kilku czynników zakaźnych. Najważniejsze z nich to:
Czym się objawia reumatoidalne zapalenie stawów?
Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba, która rozwija się stopniowo, nawet przez kilka tygodni. Przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Początkowe objawy można pomylić z grypą, dopiero wraz z rozwojem choroby stają się bardziej uciążliwe.
Choroba atakuje zarówno stawy jak również inne narządy. Objawy występujące w reumatoidalnym zapaleniu stawów można podzielić na stawowe oraz pozastawowe.
Objawy stawowe
W początkowym etapie zajmowane są małe stawy dłoni i stóp. Wraz z postępem czasu atakowane są również większe, takie jak kolanowe, łokciowe czy ramienne. Podstawowe objawy stawowe RZS to:
- poranna sztywność i ból stawów – głównie występująca po przebudzeniu oraz po dłuższym nieruszaniu stawem. Spowodowane jest to obrzękiem tkanek okołostawowych,
- wrażliwość na ucisk – ucisk na chore tkanki powoduje u chorego ból,
- zniekształcenie stawów – w stanie zaawansowanym dochodzi do zniekształceń głównie stawów rąk (przeprosty, podwichnięcia czy ulnaryzacja),
- zmniejszenie ruchomości w stawie – pojawiają się znaczne ograniczenia ruchomości w stawach barkowych, biodrowych, kolanowych i stóp oraz w stawach kręgosłupa – głównie w odcinku szyjnym, co może prowadzić do podwichnięć kręgów i ucisku na korzenie nerwowe i rdzeń kręgowy,
- symetryczne obrzęki – dochodzi do nich poprzez patologiczny rozrost błony maziowej i wysięk płynu stawowego.
Objawy pozastawowe
Istnieje również wiele objawów pozastawowych występujących w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
- spadek masy ciała, anemia
- stany podgorączkowe,
- skóra staje się ścieńczała, wilgotna i chłodna,
- osłabienie i zmęczenie,
- bóle mięśni,
- zmniejszenie apetytu,
Dodatkowe objawy pozastawowe
- miażdżyca – szybki rozwój miażdżycy u chorych zwiększa ryzyko wystąpienia zawału lub udaru mózgu i często jest przyczyną przedwczesnej śmierci,
- zapalenie osierdzia, kardiomiopatia, uszkodzenie zastawek serca,
- zespół suchości oka – wywołane zapaleniem spojówek,
- wysiękowe zapalenie opłucnej, zapalenie płuc – powodujące kaszel i duszności oraz ból w klatce piersiowej,
- guzki reumatoidalne – to bezbolesne, zlokalizowane pod skórą guzki. Występują w okolicach najbardziej narażonych na ucisk,
- zespół kanału nadgarstka,
- ucisk na rdzeń kręgowy – powodujący częściowy niedowład w kończynach, mrowienia czy ból głowy,
- zapalenia i uszkodzenie nerek,
- zapalenie naczyń,
- osteoporoza – ryzyko wystąpienia osteoporozy wzmagają leki stosowane w leczeniu RZS.
Reumatoidalne zapalenie stawów – diagnoza
Jak rozpoznać RZS?
Wczesne wykrycie choroby pozwala na szybkie zastosowanie odpowiedniego leczenia. W celu zdiagnozowania reumatoidalnego zapalenia stawów wykonuje się zarówno badania laboratoryjne jak i badania obrazowe. Lekarz powinien również podczas diagnozy wziąć pod uwagę wszystkie objawy.
Badanie obrazowe – reumatoidalne zapalenie stawów
Wśród badań obrazowych wyróżnia się:
- ultrasonografia,
- rezonans magnetyczny,
- rentgen rąk i stóp,
- tomografia komputerowa w przypadku kręgosłupa szyjnego,
Badania laboratoryjne – reumatoidalne zapalenia stawów
Jakie badania potwierdzają RZS?
- RF (czynnik reumatoidalny) seropozytywna postać RZS. Stwierdzany u 70-80% pacjentów, może wystąpić również u osób zdrowych,
- ANTY-CCP (przeciwciała przeciwcytrulinowe) pojawia się jedynie u chorych na RZS nawet przed wystąpieniem objawów,
- CRP, OB oraz morfologia krwi – są wykorzystywane w diagnostyce aktywności choroby i określają stopień zaawansowania procesu zapalnego.