Chirurgia ręki zajmuje się leczeniem urazów, do których doszło w obrębie kończyny górnej. Lekarze wyspecjalizowani w tej dziedzinie spotykają się nie tylko z klasycznymi złamaniami czy zwichnięciami. Często odwiedzają ich pacjenci z bardziej złożonymi problemami, w tym z chorobami tkanki łącznej czy też zespołami uciskowymi nerwów.
Chirurgia ręki, zwana też „ortopedią kończyny górnej” to prężnie rozwijająca się dziedzina na pograniczu ortopedii, chirurgii naczyniowej oraz medycyny plastycznej. Jest to jedna z najmłodszych i jednocześnie najbardziej skomplikowanych gałęzi nauk chirurgicznych. Operacje przeprowadzane w obrębie kończyny górnej wymagają ogromnej wiedzy, i to z niemal piętnastu specjalności lekarskich.
Chirurgia ręki – jakie choroby pomaga wyleczyć?
Chirurg ręki pomaga w leczeniu wielu chorób, poniżej opisujemy te najpopularniejsze.
Chirurgia ręki a urazy
Ortopedia kończyna górnej w dużej mierze koncentruje się na leczeniu urazów, takich jak np.:
- złamanie – częściowe lub całkowite przerwanie ciągłości kości, najczęściej powstaje w wyniku upadku, aktywności fizycznej bądź też zbytniego obciążenia podczas treningów;
- zwichnięcie – oznacza zmianę położenia kości w stawie, czasem towarzyszy mu rozerwanie torebki stawowej oraz zerwanie więzadeł;
- uszkodzenie ścięgien – np. naciągnięcie, naderwanie, zerwanie, pojawia się najczęściej u sportowców, którzy nieodpowiednio rozgrzewają się przed treningiem bądź też wykonują gwałtowne ruchy – w wyniku tego uszkodzone zostają włókna mięśni ścięgien.
Urazy dotyczą również uszkodzenia naczyń i nerwów, w wyniku czego powstają takie choroby, jak:
- uszkodzenie nerwu łokciowego – objawia się parestezjami w obrębie IV i V palca dłoni, a także zewnętrznej jej strony oraz przedramienia, dochodzi wówczas do osłabienia siły palców i zaniku mięśni kłębika, w konsekwencji ręka może przybierać kształt szponiastej;
- zespół cieśni nadgarstka – jego objawami są: ból, obrzęk i drętwienie ręki, najczęściej choroba dotyka kobiety w wieku 50-60 lat, ale czasem i młodsze, w tym te, które są w ciąży lub wykonują prace związane z nieustannym ruchem nadgarstka;
- uszkodzenie nerwu strzałkowego – często powstaje w wyniku noszenia wysokiego obuwia bądź urazu w okolicy główki kości strzałki (np. w wyniku upadku z motocykla), jego objawem jest opadanie stopy, wskutek czego trzeba podczas chodzenia wysoko unosić kolana.
W związku z urazami lekarz przeprowadza również takie zabiegi, jak:
- rewaskularyzacja – rekonstrukcja uszkodzonych naczyń krwionośnych, dzięki której można zapobiec martwicy oraz niedokrwieniu;
- replantacja – zespolenie wcześniej utraconej ręki, można go dokonać, kiedy rana jest czysta i nieposzarpana, znaczenie ma także wysokość i mechanizm urazu, ogólna kondycja pacjenta oraz czas rozpoczęcia zabiegu.
Ortopedia kończyny górnej a choroby tkanki łącznej
Mówiąc o chirurgii ręki, nie można zapomnieć o tym, że zajmuje się ona również chorobami tkanki łącznej, takimi jak np.:
- zespół De Quarvaine’a – zwany też „kciukiem matki”, ponieważ często dotyka matki od podnoszenia niemowląt, cechuje się bólem kciuka, który powstaje w wyniku przeciążenia;
- ganglion – guzek, który zwykle pojawia się na powierzchni nadgarstka, najczęściej jako efekt intensywnej pracy przy komputerze;
- „łokieć tenisisty” – najpopularniejszy uraz powstający w obrębie stawu łokciowego, charakteryzuje się przenikliwym bólem po wewnętrznej stronie łokcia;
- przykurcz Dupuytrena – objawia się powstawaniem guzków na dłoniach i palcach, zwykle dotyka mężczyzn w wieku powyżej 50 lat;
- zakleszczające zapalenie ścięgna – „palec trzaskający” powstaje zwykle na skutek mechanicznego urazu, objawia się trzaskaniem palców podczas wykonywania ruchów, występują wówczas również trudności związane ze zginaniem i prostowaniem palca.
Chirurgia ręki a zespoły uciskowe nerwów
Chirurdzy specjalizujący się w omawianej dziedzinie, leczą także zespoły uciskowe nerwów:
- zespół kanału Guyona – w wyniku tego schorzenia dochodzi do ucisku nerwów, objawia się ono parestezjami, czyli uczuciem drętwienia i mrowienia, a także bólem palców i stawu łokciowego, może prowadzić do ograniczenia ruchomości ręki oraz utraty zręczności;
- zespół rowka nerwu łokciowego – jest efektem podrażnienia nerwu łokciowego w obrębie bruzdy nerwu, może powstać m.in. w wyniku złamania lub zwichnięcia, objawia się mrowieniem, drętwieniem i bólem palca małego i serdecznego oraz wewnętrznej strony ręki;
- zespół kanału nadgarstka – to najpopularniejszy zespół uciskowy, powstaje w wyniku ucisku na nerw biegnący w kanale nadgarstka, związany jest z osłabieniem i pogorszeniem sprawności ręki, drętwieniem i mrowieniem oraz bólem w obrębie nadgarstka i palców.
Ortopedia kończyn górnych i powikłania po urazach
Lekarze zajmują się również powikłaniami po urazach, takich jak np.:
- staw rzekomy – zaburzenie zrastania się kości, powstaje pomimo ich zespolenia i unieruchomienia, jego przyczyną mogą być m.in. choroby ogólnoustrojowe oraz zaburzenia hormonalne;
- blizny powstałe po oparzeniach i innych urazach – leczenie polega na wycięciu martwych tkanek, co z kolei zapobiega zakażeniu rany oparzeniowej;
- zaburzenia funkcji ścięgien zginaczy i prostowników – w tym przypadku najczęściej konieczne jest leczenie operacyjne, jak również rehabilitacja.
Chirurg ręki przeprowadza również operację reumatoidalnego zapalenia stawów ręki.
Badania i zabiegi związane z chirurgią ręki
Oprócz tego, lekarz zajmujący się chirurgią ręki przeprowadza takie badania i zabiegi, jak:
- USG nadgarstka i ręki – są to dwa oddzielne badania, które mają zastosowanie w diagnostyce wielu chorób, m.in. ganglionów oraz zespołu cieśni nadgarstka;
- sympatektomia – zabieg ten stosuje się po to, aby zwiększyć przepływ krwi oraz zmniejszyć odczuwanie bólu przy różnych chorobach;
- iniekcje dostawowe – są to zastrzyki z odpowiednio dobranych substancji, wstrzykuje je się w okolicę stawu, w którym wystąpił stan zapalny.
Jak widzisz, mimo że chirurgia ręki to stosunkowo wąska specjalizacja, pomaga w leczeniu wielu trudnych chorób.
